Apotheek van der Laan |

“Turks, Papiaments of Mandarijn, we helpen ieder in hun eigen taal”

De beste apotheek van Nederland zit in de Afrikaanderwijk en doet daar al ruim een eeuw ‘haar ding’. De apothekers spreken er alle talen van de wijk, hebben haar zien veranderen en bedienen met trots en geduld hun bont gezelschap.

De apotheek is er al ruim een eeuw en heette aanvankelijk Havenapotheek, bestierd door Firma Van der Laan. De zaak anno nu ademt steriel en zakelijk, maar er is ook plek voor geschiedenis. Herma Lobik, die er sinds ’95 werkt, toont een relikwie uit vervlogen tijden. “Dit etiket komt uit 1944. Het is zalf om je te beschermen tegen wonden veroorzaakt door fosforbommen. En kijk: een giffenregister uit 1904, uit de beginjaren van de apotheek. Daar staat in wie welke giftige stof heeft aangeschaft, en waarom. Met de pen ingevuld, uiteraard.”

Van de drie vaste apothekers heeft alleen Herma Lobik de Bloemfonteinstraat nog meegemaakt, daar waar de apotheek begon. “Dat was echt een pijpenla!”, zegt Herma. Sinds 2001 zitten ze in de plint van een appartementencomplex aan de Maashaven Oostzijde. “Hier hebben we veel meer ruimte en zitten we naast een huisartsenpost. Daar krijgen we veel klanten van.” Gerdien Quaak is er na de verhuizing als apotheker bijgekomen; Jilani Sayed maakt het drietal sinds 2006 compleet. Opgeteld komt dat neer op zo’n vijftig jaar ervaring in het vak.

Begin dit jaar ging de vlag uit in Apotheek Van der Laan in de Afrikaanderwijk. Ze werd verkozen tot beste apotheek van Nederland. Het is volgers kenners in apothekersland uniek dat een vestiging in een multiculturele wijk deze eer te beurt valt. De apothekers zijn eensluidend over hoe het zo gekomen is. “Iedereen die hier binnenkomt, kunnen we helpen. Onze mensen spreken alle talen van de wijk. We zijn supertrots op het team.”

“In de wijk zelf zie je pas hoeveel
zorg er nodig is, bij mensen die we
nooit in de zaak zien”

Dat team bestaat uit zo’n twintig medewerkers, die een goede afspiegeling zijn van de Afrikaanderwijk. Een gesprek in het Turks, Arabisch of Papiaments mag geen probleem heten voor de veelal jonge vrouwen en mannen achter de balie. De apotheek stuurt hier actief op aan, stelt Lobik. “Voorbeeldje: vooral vanuit Katendrecht krijgen we veel Chinese klanten. Omdat de communicatie vaak moeizaam is, hebben we daarom iemand aangenomen die het Mandarijn en Kantonees beheerst.” Jilani vult aan: “De tijd van apotheker als chemicus is voorbij. We mengen achterin geen stoffen meer. Onze zaak staat nu voor communicatie en voorlichting. Contact met klant of patiënt, anders gezegd.”

“In de wijk zelf zie je pas hoeveel zorg er nodig is, bij mensen die we nooit in de zaak zien”
Dat contact is divers. Aan de Maashaven Oostzijde komt een bont gezelschap langs. Jilani somt op. “Veel Turken en Marokkanen, die hierachter wonen. Maar natuurlijk ook autochtonen, die zijn vaak al wat ouder. Mensen van een psychiatrische instelling in de wijk. We hadden er eentje over de vloer die de volgnummertjes verzamelde!”

Lobik weet dat ook andere groepen de weg naar de apotheek hebben gevonden. “Binnenvaartschippers, die met hun schip in de Rijn- of Maashaven liggen. En de toeloop van jonge mensen en gezinnen uit Katendrecht groeit, want er wordt daar veel gebouwd. Die zijn bij ons op het juiste adres, maar ook bij onze nevenvestiging op ‘De Kaap’.”

De Afrikaanderwijk heeft de afgelopen tientallen jaren een flinke ontwikkeling doorgemaakt, weten ook de apothekers. Ze zijn zich bewust van de roerige geschiedenis van de wijk, van de rellen van begin jaren zeventig en de harde tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen. Het ging er in de apotheek ook behoorlijk volks aan toe. Gerdien vertelt hoe dat toen ging. “We hadden hier vroeger iemand werken die tegen klanten riep: ‘Heppie nou weer je ziekenfondspassie nie bij je?!’”

“Sommige klanten komen wekelijks
aanwaaien voor dit of dat.
Vinden ze gezellig”

Een van de vele bekende gezichten in de apotheek door de jaren heen was de markante uitbater van een café in de buurt. “Op een gegeven moment kwam hij wel iedere dag langs. En dan vroeg hij: ‘Is een van de dames achter de balie al vrij?’ En ook, tegen anderen in de zaak: ‘Als je aan de dames komt, dan kom je aan mij.’ Tegenwoordig staat zijn zoon achter de toog.”

In de zaak gaat het tegenwoordig een stuk rustiger. Als je binnenkomt, trek je een volgnummertje en wacht je netjes op je beurt. Ding!, het informatiepaneel licht op als het zover is. Het personeel bij Van der Laan maakt niet alleen een pakketje van de geneesmiddelen op voorschrift, maar vertellen er óók uitgebreid bij hoe je ze moet gebruiken. De beste apotheek van Nederland scoort daardoor het hoogst van allemaal op het geven van goed medisch advies. Bijvoorbeeld welk middel het beste werkt tegen hoest, wanneer de patiënt een bloedverdunner gebruikt.
“Sommige klanten komen wekelijks aanwaaien voor dit of dat. Vinden ze gezellig”
Hun kennis wekt vertrouwen en dat brengt een prettige relatie tussen de klanten en de medewerkers. De apotheek heeft in de loop der jaren een schare vaste klanten verzameld. Gerdien ziet ze met regelmaat in de zaak. “Sommige klanten komen hier van kinds af aan. Sommige komen wekelijks aanwaaien voor dit of dat. Vinden ze gezellig.”
Een apotheek is een onderneming en dus moet er omzet worden gemaakt. Niemand bij Van der Laan die het ontkent. Maar actief verkopen zit er bij de apothekers niet bij, omdat de gezondheid voorop staat. “Soms zeggen we: dit hoef je niet te hebben”, vertelt Herma resoluut. “Je wilt mensen niet iets in de maag splitsen.” Klanten hebben vaak ook niet het geld voor luxe verzorgingsmiddelen.

“RTL Late Night wilde
met ons praten over de beeldvorming
van onze multiculterele apotheek.
Onzin”

Ook Jilani weet dat niet iedereen het even breed heeft. “Laatst hadden we iemand die een rekening van tien euro in tien termijnen wilde betalen.” Ze schieten daarom niet in de stress als de lijn met homeopathische producten niet loopt, bijvoorbeeld. Integendeel. Omzet maakt Van der Laan door een betrouwbare apotheek te zijn. Herma: “We hebben heel goed contact met de omliggende artsen, die sturen patiënten graag naar ons.”

De apotheek heeft meer klanten dan die je in de zaak ziet langskomen. Gerdien: “We hebben vooral kinderen en ouderen als klant. De tussengeneraties hebben simpelweg minder vaak medicijnen nodig. Dat is typisch voor de clientèle van een apotheek.” Maar ook buiten de deuren, in de multicurele volksbuurt Afrikaanderwijk, zijn nog meer bewoners die zorg nodig hebben. “Voor ons werk trekken we ook de wijk in, op bezoek bij bewoners. Pas dan zie je hoeveel zorg er nodig is, niet in de laatste plaats bij mensen die we nooit in de zaak zien. Zorgmijders.” Er ligt een schone taak deze mensen over de drempel te krijgen.

De prijs voor beste apotheek is een mooie bokaal en oorkonde, die als klant prominent te zien is aan de balie. Maar verder blijven de medewerkers hun ding doen, om het maar populair te zeggen. En raken ze niet van streek als de reacties op hun foto in de krant niet van de lucht zijn. Want, och jee: vijf vrouwen dragen een hoofddoek. Daar vielen sommigen over en lieten van zich horen op de sociale media.

Herma, Gerdien en Jilani bleven er stoïcijns onder. “Iedereen wilde met ons praten over de beeldvorming van onze multiculturele apotheek. NOS journaal, RTL Late Night, andere talkshows. Dat vonden wij onzin. Laat ons gewoon lekker aan de gang blijven.”